Onderzoek: essentieel voor herbestemmingsprojecten
Bij Herbé hebben we als regisseurs een helikopterview op een project en brengen we dus de nodige experten rond de tafel.
Een herbestemmingsproject is niet zomaar ‘blind’ een gebouw renoveren of verbouwen. Neen, elke goede en rendabele herbestemming is het resultaat van verschillende doorgedreven onderzoeken.
Een herbestemmingsproject is niet zomaar ‘blind’ een gebouw renoveren of verbouwen. Neen, elke goede en rendabele herbestemming is het resultaat van verschillende doorgedreven onderzoeken. Van een ontwerpmatig, naar een stedenbouwkundig tot een erfgoed-, een programmatorisch en een financieel onderzoek. En die worden allen het best geleid door een generalistische architect-herbestemmer die een zeer brede kijk heeft op het project.
De onderzoeksfase is het fundament van elk project. Vraag ons niet ‘bouw hier eens 120 appartementen, een retail-centrum of een kantorencomplex.’ Dat is niet de aanpak van Herbé. Het resultaat van ons doorgedreven basisonderzoek komt in de vorm van een toekomstig in te vullen programma en de vertaling daarvan in een masterplan. Hierin verschilt Herbé fundamenteel van architectenbureaus. Het vooronderzoek is eigenlijk de bestaansreden van elk herbestemmingsverhaal dat wij schrijven.
Kadastrale loten
Alles start met het ontwerpend onderzoek. Een essentiële stap. Maar dat onderzoek kan niet op zichzelf staan. Dit moet je nog verder opsplitsen en onderbouwen. Het gewestplan deelt het land op in kadastrale loten met allemaal een specifieke bestemming: agrarisch gebied, woongebied, industriezone, enzovoort. Hier bovenop kwamen er jaar na jaar bijkomende lagen met regels bij in de vorm van onder andere BPA’s (Bijzonder Plannen van Aanleg) en RUP’s (Ruimtelijke Uitvoeringsplannen). Ondertussen zijn er heel wat stemmen, zoals de onze, die zeggen dat al die bepalingen stevig achterhaald zijn. Want die kavels liggen ondertussen in een nieuwe maatschappelijke context met andere vragen en noden. Dus laat ons creatief omspringen met de verstarring en bevriezing van bepaalde bestemmingen. Laat ons dit lappendeken van bestemmingen, dat sinds 1962 gecreëerd werd, dus maar eens in vraag stellen.
Erfgoedkader
Het planologische en stedenbouwkundig onderzoek is dus de startfase voor we ook maar één lijn op papier tekenen. Herbé start met een doorgedreven onderzoek dat het kader zal vormen voor het ontwerp. Daarom vormt ons herbestemmingsonderzoek een tandem met het werk van de architect. We bestuderen ook het erfgoedkader. Welke waarde en historische betekenis hebben de gebouwen? We onderzoeken dat van buiten naar binnen. We gaan uit van maximaal behouden van gebouwen. Het lijkt meer vanzelfsprekend dat een kerk niet wordt afgebroken. Maar ook in een landhuis kunnen bepaalde ruimtes erg waardevol zijn. Je kan geen leidingen slijpen in ruimtes waar schilderijen of wandtapijten aanwezig zijn en ook aan de lambrisering of de vloerbekleding raken we dan niet.
Parallel met programmatorisch onderzoek
Na dit voorbereidend stedenbouwkundig en het erfgoedonderzoek, kan je pas beginnen met de ontwerpoefening. Maar het blijft niet bij niet gedefinieerde vormen, vlakken of volumes. We laten het ontwerpend onderzoek parallel lopen met een programmatorisch, en later ook een financieel onderzoek. In deze fase gaan we ook samenwerken met nog andere partijen die aan boord moeten komen om de herbestemming te definiëren. Bij Herbé hebben we als regisseurs een helikopterview op een project en brengen we dus de nodige experten rond de tafel. Het hele vooronderzoek moet resulteren in een goed onderbouwde haalbaarheidsstudie met mogelijke invullingen: bestemmingen die planmatig correct zijn, de nodige beleving dragen én financieel kloppen. Mensen moeten kunnen zien en voelen hoe hun project er kan uitzien. Wij integreren dan ook het programmatorische in het uiteindelijke masterplan.
Duurzaam en rendabel
Laat ons dus allemaal van onze individuele eilandjes komen en interdisciplinair denken en samenwerken. Elke kavel heeft inderdaad een bestemming. Wij focussen op de grote blinde vlekken in de stad. Het model waarbij we alle huizen naar de rust in de rand van de stad plaatsen en zo onbereikbare winkels, sport- en cultuur creëerden, moeten we durven herzien.
Bij Herbé onderzoeken we wat er op wettelijk niveau mogelijk is om de herbestemming te doen slagen. Enkel die geïntegreerde en goed onderbouwde aanpak kan leiden tot een maatschappelijk relevante, duurzame, en jawel, ook een rendabele herbestemming.
